Wat is een beiaard of carillon?
De beiaard, ofwel het carillon, vindt zijn oorsprong in de zgn. Lage Landen, destijds de 17 Provinciën – Nederlanden, in de 16de eeuw. De oudst bewaarde duidelijke vermelding van een beiaard (klavier) is terug te vinden in de stadsrekeningen van Oudenaarde in Vlaanderen in 1510.
De beiaard ontstond als uitbreiding van het quadrillon, een door het torenuurwerk mechanisch gestuurde muzikale voorslag met vier klokjes, om de komende uurslagen aan te kondigen. Een bestaand voorbeeld hiervan horen we nog steeds in Westminster Palace in Londen, als vóór de uurslagen van de grote Big Ben klok, de wereldberoemde voorslag klinkt.
Rijkere steden konden deze voorslag uitbreiden naar 5 tot 10 klokken, en zo ontstond het idee om melodieën op deze klokken te spelen door middel van een klavier. Vandaag de dag zijn Nederland en de USA, elk met zo’n 200 beiaarden, de grootste beiaardlanden ter wereld. In België vinden we 85 beiaarden, gevolgd door Frankrijk, Duitsland en Denemarken. We vinden ook beiaarden in Barcelona, Berlijn, Sint-Petersburg, en enkele in Japan, Zuid-Korea en Brazilië.
Hoe werkt een beiaard?
Enkel de klepels bewegen bij beiaardklokken. Zij zijn door draden verbonden met de toetsen van het klavier. De klokken zelf zijn vast verbonden aan een frame.
Hoe wordt de beiaard bespeeld?
De bespeling van de beiaard gebeurt door de beiaardier door middel van een stokkenklavier met de handen en een pedaalklavier met de voeten. De beiaardier raakt de toetsen met gesloten of open handen en beweegt zo de klepels via een ingenieus systeem van draden en hefbomen. Met de moderne technieken, o.m. ontwikkeld door de beroemde Mechelse beiaardier Jef Denyn, is het mogelijk om nuances en dynamiek in de muziek te brengen.
Waar beluisteren?
Een beiaard wordt best beluisterd van op een afstand van de toren. Er is geen duidelijke “beste” plaats. In sommige steden zijn luisterplaatsen ingericht waar men direct zicht en geluid heeft van de toren. De klank wordt ook bepaald door het weer, de windrichting en de plaatselijke omstandigheden.
Meer beiaard info op: https://www.beiaardcentrum.com